TOGG yerli mi değil mi konusuna girmeden önce 62 yıl öncesine geri dönelim.
Devrim otomobili efsanesi…
29 Ekim 1961 günü Türkiye tarihi bir olaya tanıklık etti. Türk mühendisler sadece 129 gün gibi kısa bir sürede ilk yerli otomobili ürettiler. “Devrim” adı verilen Türkiye’nin ilk otomobilini yaptılar.
O zamanki teknolojik imkanlarla ve çok kısa bir sürede bunu yapmak akıl işi değildi.
Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Devrim otomobilinin 29 Ekim’e yetiştirilmesi talimatını TCDD’ye vermişti.
O zamanın şartlarında verilen görevi yerine getirmek neredeyse imkansızdı. Üstelik bunun için tanınan süre çok kısaydı. Ekip hızla organize olarak iş bölümü yaptı. Dizayn, motor şanzıman, karoser, fren, elektrik donanımı ve döküm işleri gibi çalışma grupları oluşturuldu. Zorluklar ve imkânsızlıklarla mücadele halinde geçecek günler başlamıştı. Mühendisler 12 saatlik vardiyalar halinde çalışıyordu. Ama çoğu zaman atölyede birkaç saat kestirerek işlerine dönüyorlardı.
Tabi o zamanlarda da “Biz bu işi yapamayız, Avrupa’dan otomobil almak varken ne gerek var?” gibi sözlerle bu işe taş koymak isteyenler vardı. Tabi “Türkler başarırsa bizden araç almazlar, ekonomimize zararı olur” düşüncesiyle Avrupalılar da alttan alttan başarısız olunması için etkilemeye çalıştılar.
Netekim çok zor şartlarda mühendislerimizin üstün gayretleri ile yapılan yerli otomobilimiz yakıt konulmayı unutulması gibi küçük bir ihmal yüzünden üretim aşamasına geçemedi. Bir nevi batının isteği olmuş oldu.
Devrim otomobilinin sonu da tıpkı 1931 yılında 200 civarında uçak üreten Kayseri Teyyare Fabrikasının sonu gibi hüzünlü bitti.
Biz Türkiye olarak neden iyi başladığımız teknolojik çalışmalarımızı hep yarım bırakıyoruz?
Şimdi gelelim TOGG konusuna…
Ülke olarak çok uzun yıllardır yerli otomobil hasretini çekiyorduk. Dünyada kendi aracını yapan 22 ülke mevcut, nihayet Türkiye olarak biz de bu sınıfa dahil olduk.
Ukranya, Tunus, Çekya, Madagastar, Meksika, İran gibi ülkemizden daha az gelişmiş ülkelerin kendi araçlarını üretmesi bizim buna seyirci kalmamız utanç verici bir durumdu.
Hangi ülke kaç marka araç üretiyor detayına girmeyeceğim ancak bu konuda dünya lideri olan Japonya’nın en tanınmış markası olan Toyota’nın ana gövde ve şaşe gibi yüzlerce parçasının Gebze’de yapıldığını biliyoruz.
Sağlamlık açısından dünyanın en güvenilir otomobili sayılan Volvo’nun anten, kablo gibi standart parçaları ise Slovakya ve Arjantin gibi üretim maliyetleri düşük ülkelerden tedarik edilmektedir. Uzmanlaşmış bilgiden yararlanmak için bazı parçalar ABD, Norveç ve Almanya gibi diğer gelişmiş ülkelerden karşılanmaktadır.
Kısacası otomobil ya da daha büyük araçların üretimini yapan tüm ülkeler fiyat olarak uygun olması açısından parçalarının bir çoğunu başka ülkelerden tedarik ediyorlar.
Bizim TOGG da öyle…
(Dipnot)
ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Norveç, Danimarka ve Kanada ile birlikte ortağı olduğumuz, daha sonra da siyasi nedenlerle 1005 parçasını yaptığımız hâlde üretici ortaklığından çıkarıldığımız F35’lerin ABD uçağı olarak bilinmesi gibi…