Afet ve acil durumların çok sık yaşandığı bir coğrafyadayız. Son yıllarda afet ve acil durumlarda önemli bir artış olduğu görülmektedir bu nedenle afet ve acil durumlara karşı sürekli tedbirler almak ve bu tedbirleri geliştirmek zorundayız afet ve acil durumlarla ilgili ülkemizde yetkili kurum AFAD başkanlığıdır. AFAD Başkanlığı İtfaiye, UMKE, Kızılay, JAK, PAK ve diğer gönüllü kuruluşlarla beraber afet ve acil durumların yönetim organizasyonu ve lojistiğini sağlamaktadır. Afetlere karşı alınacak önlemleri üç aşamaya ayırabiliriz afet öncesi afet sırası ve afet sonrası olmak üzere üç aşamada bu hazırlıkları ele alabiliriz.
AFET ÖNCESİ HAZIRLIKLARI:
Afet öncesi hazırlıkta en önemli kısımdır, çünkü bu aşamada alınacak tedbirler yaşanacak can ve mal kayıplarının azalmasına katkı sağlayacaktır bununla ilgili eğitimler tatbikatlar önlemler yerleşim yerlerinin seçimi zemine etütü, inşaat kalitesi ve afet önlemleri çok önemlidir afet planı konutlarda iş yerlerinde okullarda hastanelerde yurtlarda otellerde ve sanayi tesislerinde mutlaka bulundurulmalıdır afet dolabı ve afet planı yapılmalıdır çünkü afet sırasında panik ve karmaşa olmaması için afet her kurum konutlarda dahil herkes afet planını hazırlamalı ve afet çantasını afet dolabını hazırlamalı bununla birlikte tatbikatlar kurumların işbirliği ve eğitim süreci çok önemlidir tabii Marmara Üniversitesi’nce her yıl Sivil Strateji adı altında Sempozyumlar yapılmakta, Öğrenciler, Sivil Toplum Kuruluşları ve Medya Mensupları bilgilendirilmektedir, çok güzel bir çalışmadır bu çalışmaları tabana halka yaymalıyız, Anaokulundan, İlkokulundan itibaren başlatmalıyız, bu çalışmaları küçük yaşta başlatmakta fayda var tabii afet öncesi süreç çok önemli dedik burada yapılacak çalışmalar hazırlıklar afiyet sırasını ve afet sonrasında oluşacak olumsuz durumların risklerini azaltacak eğitim programları katkı kartlar kurumlar arası işbirliği çok önemlidir Ulusal Afet Planı (TAMP) ve İl Risk Afet Azaltma Planı(İRAP) var ama bir eksiklik görüyorum o da ülkemizde Bölgesel ve Mevsimsel Afet Planı yapılmıyor. 6 şubat depreminde gördük ki birçok ili etkileyen bir durumda yönetim organizasyon eksiklikleri yaşanmaktadır. Bu nedenle afet öncesi tedbirler de Bölgesel Afet Planı(BAP ve Mevsimsel Afet Planı(MAP) hazırlanmalıdır. Bununla ilgili bölgesel çalışma grupları oluşturulmalı ve bölgesel tatbikatlar yapılmalıdır.
AFET SIRASI HAZIRLIKLARI:
Afet sırası önlemlerine gelince, daha önce afet öncesinde hazırladığımız bu planları tatbikatları eğitimleri soğukkanlılıkla panik yapmadan uygulamalıyız daha önce hazırladığımız afet müdahale planı afet dolabı ve çantamızdaki malzemeleri kullanmalıyız e bir depreme maruz kaldıysak çöp kapan tutun tekniğiyle yaşam üçgeni oluşturarak önce kendi can güvenliğimizi sağlamalıyız, başka afetzedelere de yardımcı olmalıyız tabii bu süreç bu sürecin verimli olabilmesi için bilinçlendirme yapılmalıdır.
AFET SONRASI HAZIRLIKLARI:
Afet sonrası hazırlıkları ele aldığımızda, özellikle ilk 72 saat çok önemlidir. Bu süreçte kendi hayatımızın idame etmesi ve bulunduğumuz yerde binada konutta ya da iş yerinde diğer insanlara da yardımcı olabilecek şekilde artık elde olan imkanlar ne ise onları kullanarak yardım gelene kadar çalışmalar yapmalıyız işte bu çalışmaları yapabilmek için daha önce afet planı afet tatbikatı ve afet dolabının hazır olması ve bu konuda eğitimler bilinçlendirmeler yapılmış olması gerekiyor çünkü bir afet durumunda oluşacak sıkıntılarda haberleşmenin kopacağı ulaşım imkanlarının zarar göreceğini de düşünürsek özellikle ilk 72 saat de yardım gelemeyeceğini düşünürsek eldeki imkanları çok iyi kullanarak afet senelere yardımcı olmamız gerekiyor tabii bu daha önce hazırlanmış olan planlar ekipmanları uygulamamız gerekiyor yani ülkemizde çeşitli afet ve acil durumlar yaşanıyor mesela Karadeniz Bölgesi’nin sahile bakan bölgelerinde daha çok heyelanlar ve su baskınları yaşanmakta, Doğu Anadolu’da çığ felaketi yaşanmakta Ege ve Akdeniz’de son yıllarda orman yangınları artış göstermekte, İç Anadolu Bölgesinde kuraklık ve su sıkıntısı baş göstermekte, dolayısıyla bu bölgesel risklere göre planlama yapılmalı tabii ki il afet planları çok önemli tatbikatlar önemli ulusal afet planı var tam filan da uygulanıyor ama bir bölgesel afet falan da hazırlanmalı ve bütün bölgelerde bu plan uygulanmalıdır bu eğitim çalışmalarına da tabana ve halka yaymalıyız mahallelere köylere ilkokullara anaokullarına kadar bu çalışmaları yaymalıyız ve afet sonrasında oluşacak hani ve yağma olaylarına karşı da tedbir almak gerekiyor burada güvenlik güçlerimize de görev düşüyor ama tabii halkımızın bu konudaki bilinçli olması ahlaklı olması çok önemli çünkü sahra çadırı kuruluyor sahra hastanesi kuruluyor çadırlar kuruluyor çadır kentler yapılıyor konteyner kentler yapılıyor devletimiz halkımızın yarasını sarmak için imkanlarını seferber ediyor ama burada da halkımız yok görev düşüyor çünkü halkımızın bilinçli hareket etmesi bu imkanların bu müdahalenin daha etkili olmasına neden olacaktır bu nedenle afet sonrasındaki karmaşığın ortadan kalkması için AFAD Başkanlığına Kızılay’a Valilerimize, Kaymakamlarımıza çok görev düşüyor. Gönüllü Kuruluşlara çok görevler düşüyor.
SONUÇ….!!!
*Afet ve Acil Durumlarda can ve mal kaybına neden olan risklerin ve tehlikelerin azaltılması için hazırlıkları sürekli hale getirmeliyiz.
*Sürekli yeni stratejiler ve tedbirler geliştirmeliyiz
*Bölgesel Afet Planı(BAP) ve Mevsimsel Afet Planı(MAP) hazırlanmalıdır.
*Afet Acil Durum Eğitimlerini Anaokulu ve İlkokuldan başlatmalıyız. Ömür boyu eğitimle bir yaşam tarzına ve kültüre dönüştürmeliyiz.
*Bulunduğumuz binada Tehlike Avı yaparak riskleri ve tehlikeleri azaltmalıyız.
*Afet Acil Durum Planı, Afet Acil Durum Ekipleri ve Afet Acil Durum Dolabı ve Çantası Hazırlamalıyız.
*Sanayi kuruluşlarını güvenli bölgelere dağıtmalıyız. Marmara bölgesinde olası bir deprem felaketinde ülke ekonomisi büyük yara alır. Bu nedenle yeni yerleşim yerleri ve sanayi bölgeleri kurulmalı ve sanayi kuruluşları güvenli bölgelere taşınmalıdır.
Afetlere hazırlıklı günlerde tekrar buluşmak dileğiyle hoşçakalın…
ŞENER MENGENE
AFET ACİL DURUM UZMANI-
ARAŞTIRMACI-YAZAR
STRATEJİ ENSTİTÜSÜ
STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ